Jaskuła najbardziej zadziwił nas, ujawniając, że jego pogrzeb odbędzie się z około trzyletnim poślizgiem, ponieważ podjął decyzję o ofiarowaniu swojego ciała nauce, a konkretnie Katedrze Anatomii Człowieka Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
„Zapisałem moje ciało uniwersytetowi, który narzekał na brak zwłok do ćwiczeń z anatomii — uzasadnił swoją decyzję” – czytamy w książce Mieczysława Nyczka Ostatni rejs kapitana Jaskuły[1].
Za rok, 19 maja 2023 r., pożegnamy kapitana Henryka Jaskułę (ur. 22 października 1923 w Radziszowie, zm. 14 maja 2020 w Przemyślu).
O oficjalnej dacie poinformowała nas w imieniu rodziny córka kapitana – profesor Lidia Morawska. W wywiadzie udzielonym „Życiu Podkarpackiemu” podała wiele szczegółów przyszłorocznego wydarzenia. Powrócił także temat stosownego upamiętnienia samotnego żeglarza i jego wyczynu: rejsu non stop dookoła globu (12 czerwca 1979 – 20 maja 1980). Rejsu Jaskuły z Gdyni do Gdyni na Darze Przemyśla dotychczas nie powtórzył żaden żeglarz.
W kwietniu 2008 r. Kapitan został honorowym Obywatelem Przemyśla, a w roku 2018 w plebiscycie „Życia Podkarpackiego” z okazji stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości został uznany przez naszych czytelników za Najwybitniejszego Sportowca Stulecia. Odznaczeń państwowych, żeglarskich, honorowych trudno się doliczyć. Może warto wspomnieć jedynie: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski za rozsławienie dobrego imienia polskiego żeglarstwa i polskich stoczni w świecie i fakt, że Przemyśl i przemyskie środowisko żeglarskie bodaj po raz pierwszy w swojej powojennej historii były na ustach całego świata.
Profesor Lidia Morawska, zapytana przez nas o stosowne miejsce upamiętnienia, zasugerowała przemyski Rynek. Na płycie Rynku jest umiejscowiona niewielka płyta ufundowana przez przemyskich żeglarzy z okazji 35. rocznicy (20 maja 2015) samotnego rejsu.
Tablica upamiętniająca Henryka Jaskułę umieszczona w chodniku na Rynku w Przemyślu
fot. Wikipedia.pl / domena publiczna
Grupa najbliższych przyjaciół kapitana Jaskuły, żeglarze i rodzina uważają, że obok tablicy mógłby stanąć niewielkich rozmiarów obelisk autorstwa Mariana Szajdy w kształcie koła sterowego, umieszczonego na granicie przypominającym trzon steru; minimalistyczny co do formy, tak aby mógł się wkomponować w strukturę Rynku.
Projekt obelisku upamiętniającego kapitana Henryka Jaskułę
autor: art. rzeźbiarz Marian Szajda
Potrzeba jedynie trzech rzeczy:
• zgody Podkarpackiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków;
• hojności i przychylności władz Przemyśla, radnych, władz samorządu województwa podkarpackiego, polskiego środowiska żeglarskiego, mieszkańców Przemyśla i wszystkich, dla których wyczyn Jaskuły był ważny, w tym darczyńców;
• 58 tysięcy złotych brutto po aktualnych stawkach – tyle wynosi kosztorys ewentualnego upamiętnienia w formie obelisku.
Organizatorzy przyszłorocznych obchodów wierzą, że w dniu pochówku kapitana Henryka Jaskuły 19 maja 2023 r. uda się odsłonić obelisk, upamiętniający wyczyn największego jak dotychczas żeglarza w historii Przemyśla.
Artur Wilgucki (redaktor naczelny)
► „Życie Podkarpackie”, 2022-09-07
[1] Nyczek, Mieczysław. Ostatni rejs kapitana Jaskuły. Przemyśl : Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej, 2021. ISBN: 9788360680810.