Absolwent Wydziału Geologii na Uniwersytecie Warszawskim. Geolog, alpinista, speleolog, nurek, żeglarz. Historyk i kolekcjoner sztuki. Pisarz i publicysta.
Wojciech Przybyszewski
(11 kwietnia 1950, Giżycko – 1 września 2023, Warszawa)
fot. Małgorzata M. Przybyszewska / Andrzej Drapella
Absolwent Wydziału Geologii na Uniwersytecie Warszawskim. Geolog, alpinista, speleolog, nurek, żeglarz. Historyk i kolekcjoner sztuki. Pisarz i publicysta.
Speleolog i nurek
Jako speleolog i nurek, członek Speleoklubu Warszawskiego i Interklubu PTTK, brał udział w jaskiniowych wyprawach nurkowych (wieloma z nich kierował) w Polsce i za granicą.
Wojciech Przybyszewski przed jaskinią Wielka Śnieżna w lipcu 1978
fot. Małgorzata A. Przybyszewska
W archiwach klubowych odnotowano tych wypraw pięćdziesiąt – tu wymieniono jedynie kilka z tych, w których Wojciech Przybyszewski uczestniczył przed antarktycznym rejsem Pogorii. Wyprawy, których był kierownikiem – podkreślono.
Wojciech Przybyszewski ćwiczy techniki wspinaczkowe na Małych Bunkrach w Janówku pod Warszawą (wiosna 1971)
fot. Antoni Szabunio
Jaskinie tatrzańskie:
system Wielkiej Śnieżnej (1969, 1971, 1972; 1974 – Wielka Litworowa),
Miętusia Wyżnia (12 wypraw w latach 1969-1976; 1974),
Zimna (1970, 1971, 1972, 1974, 1980),
Bystra (1971, 1973, 1974, 1980),
Kasprowa Niżnia (1971, 1973, 1974, 1978),
Czarna (1974, 1975, 1978),
Marmurowa (1971, 1974),
Goryczkowa (1971),
Niedźwiedzia (1978),
Bańdzioch Kominiarski (1979),
Wodna pod Raptawicką (1979).
Wojciech Przybyszewski przygotowujący się do nurkowania w jaskini Kasprowa Niżna (26 grudnia 1978)
fot. Piotr Podobiński
Jaskinie zagraniczne:
Liban (1973): Faour Dara (przejście systemu, –622 m), Jeita (przejście całego ciągu), Afká, L‑1, L‑2;
Bułgaria (1974): Banderica, Lednica, Iwanowa Woda, Topczika, Drużba, Temnota;
Hiszpania (1975): Garma Ciega (do –870 m) w Górach Kantabryjskich;
Austria (1976): Bergerhöhle w masywie Tennengebirge pod szczytem Platteneck w Alpach Salzburskich;
Bułgaria (1980): Erkiuprija, Gargini Dupki, Achmetowa.
W załodze Pogorii
- rejs do antarktycznej stacji badawczej PAN im. Henryka Arctowskiego na Wyspie Króla Jerzego w archipelagu Szetlandy Południowe (7 grudnia 1980 – 17 kwietnia 1981; 132 dni; 20.820 Mm);
Wojciech Przybyszewski podczas prac przy takielunku Pogorii (styczeń 1981)
fot. Wojciech Burkot
- regaty Cutty Sark Tall Ships’ Races ‘82 (Gdynia – Kilonia – Falmouth – Lizbona – Vigo – Southampton – Kilonia – Gdynia; 13 lipca – 4 września 1982; 54 dni; 4008 Mm);
- rejsy czarterowe po Bałtyku i Morzu Północnym w latach 1982 i 1983 (łącznie 1271 Mm);
Wojciech Przybyszewski za sterem Pogorii podczas rejsu czarterowego (lipiec 1982)
fot. Heinz Bush
- rejs pierwszej Szkoły Pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego (z Gdyni przez Morze Śródziemne i Czerwone do Indii i Sri Lanki, i wokół Afryki do Gdyni; 7 września 1983 – 10 czerwca 1984; 278 dni; 26.530 Mm).
Wojciech Przybyszewski przygotowujący preparaty na lekcję biologii podczas rejsu pierwszej Szkoły Pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego (styczeń 1984)
fot. Andrzej Drapella
Jako jeden ze współorganizatorów Szkoły Pod Żaglami, Wojciech Przybyszewski pracował nad tym projektem od września 1982 r.; podczas rejsu pełnił funkcje skarbnika i intendenta, nauczyciela biologii i poczmistrza (oficjalna nazwa: przedstawiciel Pośrednictwa Pocztowego s/y Pogoria).
Wojciech Przybyszewski prowadzący lekcję biologii na atolu Aldabra podczas rejsu pierwszej Szkoły Pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego (11 marca 1984)
fot. Andrzej Drapella
W przygotowywaniu preliminarza, a później przy prowadzeniu finansów pierwszej SzPŻ KB zaprocentowało doświadczenie zdobyte przy organizacji i kierowaniu krajowymi i zagranicznymi wyprawami speleologicznymi i nurkowymi.
Wojciech Przybyszewski, w imieniu armatora, odbiera od Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego banderę prezydencką dla STS Pogoria (2 maja 2013)
fot. Zbigniew Studziński
Pisarz, publicysta, redaktor
Autor ponad 500 artykułów z historii sztuki, zabytkoznawstwa i ochrony dziedzictwa narodowego, głównie z zakresu sztuki polskiej XIX w., malarstwa i porcelany zdobniczej.
Wojciech Przybyszewski na wernisażu wystawy „Femina et Medicina. Portret Hygiei w tradycji akademickiej Warszawy” w Muzeum Historii Medycyny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego (6 marca 2019)
fot. Małgorzata M. Przybyszewska
W roku 2000 rozpoczął stałą współpracę z ogólnopolskim miesięcznikiem Spotkania z Zabytkami, którego redaktorem naczelnym był w latach 2003-2023.
Wojciech Przybyszewski przedstawia numer Spotkań z Zabytkami (23 czerwca 2023)
fot. Małgorzata M. Przybyszewska
Członek m.in. Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego, Towarzystwa Opieki nad Zabytkami i Stowarzyszenia Historyków Sztuki.
W 2015 r. został zastępcą redaktora naczelnego Zapisków Kazimierzowskich. W tym samym roku wszedł do grupy Rady Dyrektorów Fundacji Rodzinnej Blochów w Nowym Jorku.
23 czerwca 2023 r. odznaczony Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.
Autor książek:
Pogorią na Antarktydę. Wojciecha Przybyszewskiego zapiski z podróży.
Warszawa : n. wł., 1981.
Olga Niewska. Piękno za kurtyną zapomnienia.
Poznań : Rebis, 2001.
Portrety rodowe Krasińskich.
Warszawa : Argraf, 2006.
Mistrzowie i dyletanci. Spotkania ze sztuką polską dziewiętnastego wieku.
Warszawa : Muzeum Pałac w Wilanowie, 2012.
Portrety królów i wybitnych Polaków. Serie wydawnicze z lat 1820-1864.
Warszawa : Fundacja Hereditas, 2017.
Śledztwa kolekcjonera : o dłoniach Elizy Krasińskiej, fotografii z Władysławem Jagiełłą i innych niecodziennych historiach…
Warszawa : Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą „Polonika”, 2020.
PS.
Tyle suchego zestawienia dat, liczb i faktów. A teraz kilka słów językiem potocznym.
To niewiarygodne, ile ten człowiek zrobił i osiągnął. Samymi dokonaniami sportowymi (speleologia i żeglarstwo) mógłby obdzielić kilka osób. A przecież jest jeszcze jego dorobek naukowy.
„Ponad 500 artykułów z historii sztuki…”. Takie stwierdzenie szybko się czyta i łatwo nad nim przemknąć, choć każdy z tych artykułów wymagał miesięcy, jeśli nie lat, poszukiwań i dochodzeń, był na najwyższym akademickim poziomie i wnosił konkretny wkład do wiedzy ogólnej. Wojtek często, zażenowany pochwałami, nazywał je „popularnonaukowymi”, ale pamiętajmy, że pisanie rozpraw akademickich językiem dostępnym dla niefachowców jest najwyższym stopniem mistrzostwa, a teksty Wojtka od naukowych dzieliła tylko liczba przypisów, z których czasem rezygnował w druku on sam, a najczęściej limity stawiali wydawcy.
Część z tych artykułów znalazła miejsce w książkach, reszta czeka na wydanie w kolejnych tomach – tu antycypuję tytuł – „Prac zebranych Wojciecha Przybyszewskiego”.
Wojciech Przybyszewski na wernisażu wystawy „Szaleństwa Rokoka! Fascynacja rokokiem na Śląsku (XVIII-XXI w.)” w Pawilonie Czterech Kopuł we Wrocławiu (13 lipca 2023)
fot. Małgorzata M. Przybyszewska
Skoro o książkach Wojtka mowa. Wszystkie są wzorem rzetelnej pracy badawczej, jasności wykładu, pełne zarówno encyklopedycznej wiedzy jak i – często nierozwiązanych – dylematów badacza, które Autor z naukową precyzją odnotowywał. Ciężar gatunkowy treści, błyskotliwa narracja i piękny język tych książek idą na szczęście w parze z pracą edytorską na najwyższym poziomie. Zadziwia, że jedynie pierwsza z nich doczekała się oficjalnego uznania w postaci dyplomu honorowego. Na pozostałe głosowali jednak – nieformalnie – Czytelnicy: nakłady są wyczerpane.
Dyplom honorowy przyznany 24 września 2002 r. Wojciechowi Przybyszewskiemu za biografię Olga Niewska. Piękno za kurtyną zapomnienia (Poznań : Rebis, 2001) przez Zarząd Miasta Stołecznego Warszawa, Towarzystwo Miłośników Historii w Warszawie, Muzeum Wojska Polskiego, Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza, Muzeum Historyczne m.st. Warszawa i Bibliotekę Publiczną m.st. Warszawa
arch. Wojciech Przybyszewski
Patrzyłem od zawsze na Ciebie, Wojtku, z podziwem, dumny i szczęśliwy z naszej przyjaźni.
Kazimierz Robak
19 września 2023; 12:00