„Ryczące Dwudziestki” koncertowały w Dworze Zieleniewskich w Trzebini 24 lutego 2023 r. z modelem „Pogorii” w tle.
Zespół obchodzi w tym roku jubileusz 40-lecia istnienia.
Przedstawiać go nie trzeba, bo najlepiej to robią „Hiszpańskie dziewczyny” i „Jasnowłosa”.
24 lutego 2023: „Ryczące Dwudziestki” na estradzie Dworu Zieleniewskich w Trzebini
fot.: Dwór Zieleniewskich w Trzebini
Trzebiński koncert, organizowany corocznie od blisko 20 lat, towarzyszy wielkiemu wydarzeniu – krakowskim „Shanties”.
W tym roku, jako dopełnienie koncertu i dla lepszego poczucia soli w nozdrzach i bryzy na policzkach, udało się zorganizować wystawę „Morskie Opowieści w Trzebini”. Eksponatów użyczyli lokalni miłośnicy żagli: Mieczysław Kawala, Tadeusz Zając i Damian Fudała czyli ja.
Przedmioty zgromadzone na wystawie to m. in.: drewniane modele żaglowców, przyrządy nawigacyjne takie jak sekstant, dzwony okrętowe, oświetlenie nawigacyjne, obrazy, zdjęcia.
Wystawa „Morskie opowieści w Trzebini” w Dworze Zieleniewskich
fot.: Dwór Zieleniewskich w Trzebini
Tadeusz Zając, który służył kiedyś w Marynarce Wojennej, zaprezentował duże drewniane modele statków (m.in. karaki Santa María Kolumba), obrazy i zdjęcia. Wśród fotografii jest rzadko dziś spotykane ujęcie statku m/s Kopalnia Siersza, nazwanego na cześć kopalni węgla kamiennego „Siersza” działającej przez 140 lat w Trzebini, po której pozostały dobre wspomnienia i zapadające się, bo źle zabezpieczone podczas likwidacji, wyrobiska.
Masowiec Kopalnia Siersza, oddany do użytku w 1980 r., zbudowany został w stoczni Govan Shipbuilders z Glasgow na zamówienie Polskiej Żeglugi Morskiej Polsteam ze Szczecina. Związany jest z naszym miastem nie tylko nazwą: jego matką chrzestną została Ewa Gawęcka, pracownica kopalni „Siersza”. Dziewiczy rejs statek odbył pod komendą kpt. Stanisława Herkta, odwiedzając porty w Narwiku, Caen i Rouen, skąd ze zbożem wrócił do Szczecina.
Fotografia m/s Kopalnia Siersza ze zbiorów Tadeusza Zająca
fot.: Damian Fudała
Dużą część wystawy stanowiła moja kolekcja pamiątek z Pogorii, której też – jak sądzę – nie trzeba nikomu przedstawiać.
Głównym eksponatem kolekcji jest wykonany przeze mnie pływający model STS Pogoria, sterowany radiowo.
Pływający, sterowany radiowo model STS Pogoria; projekt i wykonanie: Damian Fudała
(wymiary modelu: dł. 72 cm, szer. 15 cm, wys. 55 cm od linii wodnej, zanurz. 18 cm; kadłub polutowano z blachy niklowanej o grubości 0,5 mm; masa ok. 3,7 kg)
Zdecydowana większość moich pamiątek związana jest z Pogorią i Bractwem Żelaznej Szekli. Zaprezentowałem czapki i koszulki, wpinki, naszywki oraz olejny obraz Pogorii autorstwa Mariusza Grajewskiego z pracowni plastycznej Marynarki Wojennej.
Autor z obrazem Mariana Grajewskiego na tle modelu STS Pogoria…
…i sam obraz
(Marian Grajewski: „STS Pogoria”; rok: nieznany; olej na płótnie; 15 x 20 cm – obraz; ramka drewniana szer. 4 cm)
W gablotach umieściłem widokówki – nie tylko z wizerunkiem Pogorii, ale i z Pogorią związanych: jest wśród nich pocztówka z widokiem Kadyksu, wysłana 24 września 1988 r. z rejsu Międzynarodowej Szkoły pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego (1988/1989) przez Dyrektora Szkoły Ziemowita Barańskiego do jego przyjaciela i mistrza, j.k.ż.w. Bolesława Kowalskiego (►Ziemowit Barański: „Moje rejsy z kapitanem Bolesławem Kowalskim – rejs pierwszy: s/y Młoda Gwardia”◄).
Wystawa „Morskie opowieści w Trzebini” w Dworze Zieleniewskich
fot.: Dwór Zieleniewskich w Trzebini
Moja część wystawy „Morskie Opowieści w Trzebini” obejmowała plakaty, książki, koperty z pieczątkami, broszury reklamujące Szkołę pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego. Były też dwa rarytasy: znaczki pocztowe z Pogorią. „Rarytasy”, gdyż filatelistyka światowa odnotowuje naszą barkentynę tylko dwa razy: w wydaniu Poczty Polskiej 1987 roku z okazji 10-lecia Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego (na tym znaczku burtowy pas Pogorii jest… pomarańczowy) i poczty Republiki Togo z roku 2019 – wydanie kolekcjonerskie, o którym szczegółowo pisałem na portalu Periplus.pl. (►„Pogoria” za 800 franków◄)
Znaczek z STS Pogoria wydany przez La Poste du Togo w 2019 r.
fot. Periplus.pl/kr
W kolekcji mam również pamiątki z wizyty na żaglowcu Shabab Oman I, monetę-cegiełkę ze zbiórki na remont kabiny nawigacyjnej Zawiszy Czarnego, srebrną monetę bułgarską o nominale 1000 lewa z wizerunkiem Kaliakry, młodszej siostry Pogorii, pływającej pod banderą Akademii Marynarki Wojennej w Warnie.
Pisała o nas lokalna prasa
(Przełom – tygodnik ziemi chrzanowskiej; 2023-03-08, nr 10/1590; Trzebinia; str. 27)
repr. Damian Fudała
W domowych zbiorach znalazłbym oczywiście więcej eksponatów, jednak wystawa w Dworze Zieleniewskich ma tylko pomóc i uplastycznić ideę morskiej inicjacji, która od ponad 4 dekad realizowana jest na Pogorii. Żeby się rozwijać i szerzyć kulturę morską w mojej rodzinnej Trzebini, zgłosiłem swoją kandydaturę, na przyszły rok, na stanowisko kustosza wystawy w Dworze Zieleniewskich: chciałbym opowiadać młodzieży, nauczycielom i rodzicom, i wszystkim zainteresowanym o dobrodziejstwie, jakim jest żeglarstwo i wychowanie młodzieży przy pomocy morza.
Damian Fudała
9 marca 2023
PS. Wystawa „Morskie Opowieści w Trzebini” w Dworze Zieleniewskich czynna będzie do końca marca br.