4. Metoda przeprowadzenia badań, charakterystyka próby badawczej.
Podczas trwania Szkoły pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego przeprowadzono badania dotyczące samooceny jej uczestników. Uczennice i uczniowie zostali poproszeni o ustosunkowanie się do 10 stwierdzeń odnoszących się do ich przekonań o sobie.
Narzędziem badawczym była Skala Samooceny SES Marshalla Rosenberga w polskiej adaptacji Ireny Dzwonkowskiej, Kingi Lachowicz-Tabaczek i Marioli Łaguny[1].
Przeprowadzono dwa pomiary. Pierwszy – w autokarze, tuż po wyjeździe z Warszawy, dobę przed dotarciem na żaglowiec. Drugi – również w autokarze, ale po zejściu z żaglowca, w drodze powrotnej z ostatniego portu do Warszawy.
Próbę stanowiła załoga szkolna, tj. młodzież uczestnicząca w Szkole pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego. Składało się na nią 16 chłopców i 16 dziewcząt (16 Polaków i 16 Rosjan). Grupa polska stanowiła wyselekcjonowaną grupę najlepszych spośród ponad 80 kandydatów z całego kraju biorących udział w eliminacjach. Grupa rosyjska w całości pochodziła z Rżewa w obwodzie twerskim. W preteście brały udział 33 osoby, a w postteście – 32, gdyż jedna z nich została dyscyplinarnie usunięta ze statku w połowie rejsu i nie wzięła udziału w drugim pomiarze. Na jej miejsce przyjechał nowy uczestnik, który brał udział w obu pomiarach.
5. Wyniki badań
Analizę statystyczną danych pozyskanych ze Skali Samooceny Rosenberga rozpoczęto od przeprowadzenia testu Kołmogorowa-Smirnowa, aby sprawdzić zgodność otrzymanych rozkładów odpowiedzi z rozkładem normalnym. Test Kołmogorowa-Smirnowa nie wykazał istotnych różnic z rozkładem normalnym, więc przyjęto hipotezę o normalności rozkładów.
Źródło: opracowanie własne.
Rozpoczęto od sprawdzenia podstawowych danych statystycznych, takich jak punktowe wartości minimalne, maksymalne i średnie uzyskiwane przez respondentów oraz rozstęp ich odpowiedzi. Sprawdzono także dominantę, medianę, wariancję, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności, najbardziej typowe wyniki, skośność oraz kurtozę rozkładów.
W teście SES średni wynik pretestu wynosił 30,42 punktów przy rozstępie 20 punktów. Dominanta wynosiła 34, a mediana 30. Wyniki najbardziej typowe dla grupy mieszczą się w zakresie 30,42±4,41 czyli od ok. 26 do 35 punktów. Wariancja wyniosła 19,43. Wielkość zróżnicowania danych mierzona odchyleniem standardowym stanowi 14,49% z wartości średniej, a więc cała grupa jest dość wyraźnie jednorodna pod względem wstępnego poziomu samooceny. Wynik jest dość słabo skośny lewostronnie (–0,403) co oznacza niewielką przewagę pomiarów wyższych od średniej. Znikoma kurtoza dodatnia (0,255) świadczy o niewielkim wypiętrzeniu rozkładu pomiaru, czyli bardzo słabej tendencji do skupienia wyników przy wyniku średnim.
Wykres 1. Rozkład wyników pretestu SES
Źródło: opracowanie własne.
Przeciętny wynik posttestu SES to 31,78 punktów przy rozstępie od 17 punktów. Dominanta wynosiła 27, a mediana 32,5. Wyniki najbardziej typowe dla grupy mieszczą się w zakresie 31,78±4,96, czyli od ok. 27 do 37 punktów. Wariancja wzrosła do 24,62. Wielkość zróżnicowania danych mierzona odchyleniem standardowym stanowi 15,61% z wartości średniej, a więc cała grupa jest dość wyraźnie jednorodna pod względem końcowego poziomu samooceny. Rozkład nie jest skośny, lecz jest umiarkowanie platokurtyczny (–0,912), co oznacza spłaszczenie rozkładu odpowiedzi, a w konsekwencji większe rozproszenie wyników uzyskiwanych przez respondentów.
Wykres 2. Rozkład wyników posttestu SES
Źródło: opracowanie własne.
Zapis graficzny wyników osiąganych przez respondentów w preteście i postteście SES prezentuje się następująco:
Wykres 3. Porównanie wyników pretestu i posttestu SES
Źródło: opracowanie własne.
Źródło: opracowanie własne.
Wyniki pomiarów SES w preteście i postteście są ze sobą skorelowane. Wynik posttestu SES (średnia 31,78) jest wyższy od wyniku pretestu (30,46). Korelacja między wynikami jest wysoka (0,718) i jest istotna statystycznie (p≤0,000).
Grupy różnią się między sobą średnimi. Występują istotne różnice między wynikami pierwszego i drugiego pomiaru SES (t= -2,080, p<0,046). Sprawdzono siłę związku między zmiennymi za pomocą miary wielkości efektu d Cohena i otrzymano d Cohena dla SES =
–0,3677 oznaczające średnią wielkość efektu.
Źródło: opracowanie własne.
Po przedstawionej analizie danych przystąpiono do analizy wyników w poszczególnych grupach. Jako pierwszą przeprowadzono analizę wyników w podziale na płeć – najpierw dziewcząt, potem chłopców.
Rozpoczęto od sprawdzenia podstawowych danych statystycznych, takich jak punktowe wartości minimalne, maksymalne i średnie uzyskiwane przez respondentki oraz rozstęp ich odpowiedzi. Sprawdzono także dominantę, medianę, wariancję, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności, najbardziej typowe wyniki, skośność oraz kurtozę rozkładów.
W teście SES średni wynik pretestu wynosił 30,81 punktów przy rozstępie 17 punktów. Dominanta wynosiła 34, a mediana 30. Wyniki najbardziej typowe dla grupy mieszczą się w zakresie 30,81±4,21, czyli od ok. 27 do 35 punktów. Wariancja wyniosła 17,76. Wielkość zróżnicowania danych mierzona odchyleniem standardowym stanowi 13,67% z wartości średniej, a więc grupa dziewcząt jest dość wyraźnie jednorodna pod względem wstępnego poziomu oceny własnej samooceny. Wynik jest bardzo słabo skośny prawostronnie (0,284), co oznacza niewielką przewagę pomiarów niższych od średniej. Zachodzi niewielka kurtoza dodatnia (0,228).
Wykres 4. Rozkład wyników pretestu SES u dziewcząt
Źródło: opracowanie własne.
Przeciętny wynik posttestu SES u dziewcząt to 32,43 punkty przy rozstępie 14 punktów. Dominanta wynosiła 27, a mediana 32,5. Wyniki najbardziej typowe dla grupy mieszczą się w zakresie 32,43±5,13, czyli od ok. 27 do 37 punktów. Wariancja wzrosła i wyniosła 26,39. Wielkość zróżnicowania danych mierzona odchyleniem standardowym stanowi 15,83% z wartości średniej, a więc grupa dziewcząt jest dość wyraźnie jednorodna pod względem końcowego poziomu oceny własnej samooceny. Rozkład jest bardzo słabo skośny dodatnio (0,284). Jest też bardzo słabo leptokurtyczny (0,228), co oznacza niewielką szpiczastość rozkładu odpowiedzi, a w konsekwencji znikomą tendencję do skupienia wyników uzyskiwanych przez respondentów bliżej średniej.
Wykres 5. Rozkład wyników posttestu SES u dziewcząt
Źródło: opracowanie własne.
Zapis graficzny wyników osiąganych przez respondentki w preteście i postteście SES prezentuje się następująco.
Wykres 6. Porównanie wyników pretestu i posttestu SES u dziewcząt
Źródło: opracowanie własne.
Źródło: opracowanie własne.
Wyniki pomiarów SES w preteście i postteście są ze sobą skorelowane. Wynik posttestu SES (średnia 32,43) jest wyższy od wyniku pretestu (30,81). Korelacja między wynikami jest wysoka (0,761) i istotna statystycznie (p≤0,001).
Grupy różnią się między sobą średnimi, lecz nie są to różnice istotne statystycznie.
Źródło: opracowanie własne.
Po analizie wyników dziewcząt przystąpiono do analizy wyników chłopców. Rozpoczęto od sprawdzenia podstawowych danych statystycznych, takich jak punktowe wartości minimalne, maksymalne i średnie uzyskiwane przez respondentów oraz rozstęp ich odpowiedzi. Sprawdzono także dominantę, medianę, wariancję, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności, najbardziej typowe wyniki, skośność oraz kurtozę rozkładów.
W teście SES średni wynik pretestu u chłopców wynosił 30,05 punktów przy rozstępie 16 punktów. Dominanta wynosiła 29, a mediana 31. Wyniki najbardziej typowe dla grupy mieszczą się w zakresie 30,05±4,68, czyli od ok. 25 do 35 punktów. Wariancja wyniosła 21,93. Wielkość zróżnicowania danych mierzona odchyleniem standardowym stanowi 15,58% z wartości średniej, a więc grupa chłopców jest dość wyraźnie jednorodna pod względem wstępnego poziomu oceny własnej samooceny. Wynik jest umiarkowanie skośny lewostronnie (–0,857), co oznacza przewagę pomiarów wyższych od średniej. Zachodzi bardzo słaba kurtoza dodatnia (0,209).
Wykres 7. Rozkład wyników pretestu SES u chłopców
Źródło: opracowanie własne.
Przeciętny wynik posttestu SES u chłopców to 31,12 punktów przy rozstępie 17 punktów. Dominanta wynosiła 24, a mediana 32,5. Wyniki najbardziej typowe dla grupy mieszczą się w zakresie 31,12±4,85, czyli od ok. 26 do 36 punktów. Wariancja wzrosła do 23,58. Wielkość zróżnicowania danych mierzona odchyleniem standardowym stanowi 15,60% z wartości średniej, a więc grupa chłopców jest dość wyraźnie jednorodna pod względem końcowego poziomu oceny własnej samooceny. Rozkład jest bardzo słabo skośny ujemnie (–0,247). Jest też dość słabo platokurtyczny (–0,613), co oznacza zauważalne spłaszczenie rozkładu odpowiedzi, a w konsekwencji niewielką tendencję do rozproszenia wyników uzyskiwanych przez respondentów.
Wykres 8. Rozkład wyników posttestu SES u chłopców
Źródło: opracowanie własne.
Zapis graficzny wyników osiąganych przez respondentów w preteście i postteście SES prezentuje się następująco:
Wykres 9. Porównanie wyników pretestu i posttestu SES u chłopców
Źródło: opracowanie własne.
Źródło: opracowanie własne.
Wyniki pomiarów SES w preteście i postteście są ze sobą skorelowane. Wynik posttestu SES (średnia 31,12) jest wyższy od wyniku pretestu (30,05). Korelacja między wynikami jest wysoka (0,682) i istotna statystycznie (p≤0,004).
Grupy różnią się między sobą średnimi, lecz nie są to różnice istotne statystycznie.
Źródło: opracowanie własne.
Po przedstawionej analizie danych w podziale na płeć przystąpiono do analizy wyników w grupie selekcjonowanej i nieselekcjonowanej. Jako pierwszą przeprowadzono analizę wyników w grupie selekcjonowanej.
Rozpoczęto od sprawdzenia podstawowych danych statystycznych, takich jak punktowe wartości minimalne, maksymalne i średnie uzyskiwane przez respondentów oraz rozstęp ich odpowiedzi. Sprawdzono także dominantę, medianę, wariancję, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności, najbardziej typowe wyniki, skośność oraz kurtozę rozkładów.
W teście SES średni wynik pretestu w grupie selekcjonowanej wynosił 32,76 punkty przy rozstępie 16 punktów. Dominanta wynosiła 34, a mediana 34. Wyniki najbardziej typowe dla grupy mieszczą się w zakresie 32,76±3,64, czyli od ok. 29 do 36 punktów. Wariancja wynosiła 13,31. Wielkość zróżnicowania danych mierzona odchyleniem standardowym stanowi 11,13% z wartości średniej, a więc grupa selekcjonowana jest dość wyraźnie jednorodna pod względem wstępnego poziomu oceny własnej samooceny. Wynik jest bardzo słabo skośny lewostronnie (–0,390), co oznacza nieznaczną przewagę pomiarów wyższych od średniej. Zachodzi bardzo słaba kurtoza dodatnia (0,028).
Wykres 10. Rozkład wyników pretestu SES u grupy selekcjonowaniej
Źródło: opracowanie własne.
Przeciętny wynik posttestu SES w grupie selekcjonowanej to 34,70 punkty przy rozstępie 13 punktów. Dominanta wynosiła 40, a mediana 35. Wyniki najbardziej typowe dla grupy mieszczą się w zakresie 34,70±4,17, czyli od ok. 31 do 39 punktów. Wariancja wzrosła do 17,47. Wielkość zróżnicowania danych mierzona odchyleniem standardowym stanowi 12,04% z wartości średniej, a więc grupa selekcjonowana jest dość wyraźnie jednorodna pod względem końcowego poziomu oceny własnej samooceny. Rozkład jest dość słabo skośny ujemnie (–0,487). Jest też bardzo słabo platokurtyczny (–0,284).
Wykres 11. Rozkład wyników posttestu SES u grupy selekcjonowanej
Źródło: opracowanie własne.
Zapis graficzny wyników osiąganych przez respondentów z grupy selekcjonowanej w preteście i postteście SES prezentuje się następująco:
Wykres 12. Porównanie wyników pretestu i posttestu SES u grupy selekcjonowanej
Źródło: opracowanie własne.
Źródło: opracowanie własne.
Wynik posttestu SES (średnia 34,70) jest wyższy od wyniku pretestu (32,76). Korelacja między wynikami jest umiarkowana (0,471), lecz zachodzi tylko na poziomie tendencji statystycznej (p≤0,057).
Grupy różnią się między sobą średnimi, lecz nie są to różnice istotne statystycznie.
Źródło: opracowanie własne.
Po analizie wyników grupy selekcjonowanej przystąpiono do analizy wyników grupy nieselekcjonowanej. Rozpoczęto od sprawdzenia podstawowych danych statystycznych, takich jak punktowe wartości minimalne, maksymalne i średnie uzyskiwane przez respondentów oraz rozstęp ich odpowiedzi. Sprawdzono także dominantę, medianę, wariancję, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności, najbardziej typowe wyniki, skośność oraz kurtozę rozkładów.
W teście SES średni wynik pretestu w grupie nieselekcjonowanej wynosił 27,93 punktów przy rozstępie 16 punktów. Dominanta wynosiła 29, a mediana 29. Wyniki najbardziej typowe dla grupy mieszczą się w zakresie 27,93±3,80, czyli od ok. 24 do 32 punktów. Wariancja wyniosła 14,46. Wielkość zróżnicowania danych mierzona odchyleniem standardowym stanowi 13,61% z wartości średniej, a więc grupa nieselekcjonowana jest dość wyraźnie jednorodna pod względem początkowego poziomu oceny własnej samooceny. Wynik jest umiarkowanie skośny lewostronnie (–0,859), co oznacza przewagę pomiarów wyższych od średniej. Zachodzi dość słaba kurtoza dodatnia (0,411).
Wykres 13. Rozkład wyników pretestu SES u grupy nieselekcjonowanej
Źródło: opracowanie własne.
Przeciętny wynik posttestu SES w grupie nieselekcjonowanej to 28,46 punktów przy rozstępie 12 punktów. Dominanta wynosiła 28, a mediana 28. Wyniki najbardziej typowe dla grupy mieszczą się w zakresie 28,46±3,52, czyli od ok. 25 do 32 punktów. Wariancja zmalała i wyniosła 12,41. Wielkość zróżnicowania danych mierzona odchyleniem standardowym stanowi 12,37% z wartości średniej, a więc grupa nieselekcjonowana jest dość wyraźnie jednorodna pod względem końcowego poziomu oceny własnej samooceny. Rozkład jest bardzo słabo skośny dodatnio (0,197). Jest też dość słabo platokurtyczny (–0,699).
Wykres 14. Rozkład wyników posttestu SES u grupy nieselekcjonowanej
Źródło: opracowanie własne.
Zapis graficzny wyników osiąganych przez respondentów z grupy nieselekcjonowanej w preteście i postteście SES prezentuje się następująco.
Wykres 15. Porównanie wyników pretestu i posttestu SES u grupy nieselekcjonowanej
Źródło: opracowanie własne.
Źródło: opracowanie własne.
Wyniki pomiarów SES w preteście i postteście są ze sobą skorelowane. Wynik posttestu SES (średnia 28,46) jest wyższy od wyniku pretestu (27,93). Korelacja między wynikami jest wysoka (0,702) i istotna statystycznie (p≤0,004). Grupy różnią się między sobą średnimi. Nie ma istotnych statystycznie różnic między wynikami pierwszego i drugiego pomiaru na zastosowanej skali.
Źródło: opracowanie własne.
Po przedstawionej analizie danych w podziale na płeć oraz w podziale na grupy selekcjonowaną i nieselekcjonowaną przystąpiono do porównywania średnich w wyszczególnionych grupach.
Grupy różnią się między sobą średnimi. Dziewczęta uzyskiwały wyższe wyniki we wszystkich skalach.
Źródło: opracowanie własne.
Test t-Studenta dla grup niezależnych wykazuje, że średni poziom wyników chłopców i dziewcząt osiąganych w skali SES nie różni się istotnie. Mają także podobne wariancje pomiaru, o czym mówi test Levene’a.
Źródło: opracowanie własne.
Miara siły powiązania wyników otrzymywanych przez respondentów na skali SES z płcią respondenta jest niewielka. Związek pomiędzy płcią, a otrzymanym wynikiem jest słaby.
Źródło: opracowanie własne.
Na poziomie prób grupy różnią się między sobą średnimi. Respondenci z grupy selekcjonowanej uzyskiwali wyższe wyniki w preteście i postteście SES.
Źródło: opracowanie własne.
Zaobserwowano istotne statystycznie różnice pomiędzy grupami. Występowały one w zakresie pretestu SES (p<0,001) i posttestu SES (p<0,000). W wymienionych przypadkach grupa selekcjonowana miała wyniki wyższe od wyników grupy nieselekcjonowanej. Grupy mają podobne wariancje pomiaru, o czym mówi test Levene’a.
Źródło: opracowanie własne.
Miara siły powiązania wyników otrzymywanych przez respondentów na zastosowanych skalach z selekcjonowaniem lub nieselekcjonowaniem grupy respondentów respondenta jest w przypadku pretestu SES (Eta=0,556), posttestu SES (Et=0,637) umiarkowana. W przypadku pretestu i posttestu SES istnieje powiązanie o średniej sile pomiędzy selekcjonowaniem grupy a otrzymanym wynikiem.
Źródło: opracowanie własne.
Cdn.
Miłosz Wawrzyniec Romaniuk
2015
[1] Bibliografia i netografia znajdują się na końcu artykułu.
Miłosz W. Romaniuk:
„Szkoła pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego a realizacja celów rozwojowych okresu adolescencji”
►► Odc. 1 (14 listopada 2020)
1. Założenia wychowania morskiego
2. Wychowanie morskie w Polsce
3. Szkoła pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego na STS Pogoria
►► Odc. 2 (21 listopada 2020)
4. Metoda przeprowadzenia badań, charakterystyka próby badawczej
5. Wyniki badań
►► Odc. 3 (28 listopada 2020)
6. Szkoła pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego a zadania okresu adolescencji
7. Zakończenie
Bibliografia i Netografia
Miłosz Wawrzyniec Romaniuk (ur. 1987) – pracownik naukowy Wydziału Nauk Pedagogicznych na Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie; tytuł doktorski uzyskał (2018) na podstawie dysertacji „Pedagogika na spotkaniu z żywiołem morza. O morskim wychowaniu ludzi nieprzeciętnych”.
Kapitan jachtowy i motorowodny, instruktor żeglarstwa PZŻ, ratownik WOPR. Jako oficer wachtowy lub kapitan uczestniczył m.in. w rejsach z osobami z dysfunkcją wzroku (projekt „Zobaczyć Morze”) oraz młodzieżą szkolną (m. in. Szkoła Pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego; Gdańska Szkoła pod Żaglami) na żaglowcach Pogoria, Zawisza Czarny, Generał Zaruski, Kapitan Borchardt i mniejszych jachtach. Ma za sobą ponad 50 tys. Mm i blisko 12 tys. godz. żeglugi.
Autor publikacji m.in. w czasopismach Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, Szkoła Specjalna, International Journal of Electronics and Telecommunications, Szkice Humanistyczne, Current and Future Perspectives on Teaching and Learning, Kultura i Edukacja.