Joanna Porucznik: Anonimowy periplus Morza Czarnego
I. Wstęp
Do naszych czasów, oprócz Żeglugi dookoła Pontu Euksyńskiego spisanej w II w. n.e. w formie listu przez Arriana z Nikomedii, zachował się również inny periplus Morza Czarnego, którego autor pozostaje dla nas niestety anonimowy. Czas powstania dzieła jest również nieznany, przyjmuje się jednak, że najprawdopodobniej pochodzi z czasów bizantyńskich, z około V w. n.e. Periplus ten jest kompilacją różnych wcześniejszych źródeł geograficznych, traktujących o wybrzeżach Morza Czarnego. Anonimowy autor wzorował się na epistolarnej formie dzieła Żeglugi dookoła Pontu Euksyńskiego. Stamtąd przepisał początek tekstu, a więc pozdrowienie dla adresata, cesarza Hadriana, oraz skopiował podpis nadawcy, czyli Arriana. Na tej podstawie dzieło to nazwane zostało przez skrybę w jednym z kodeksów periplusem Arriana. Nie wiemy jednak, jak zwał się autor. Chcąc zatem uniknąć nieporozumień, warto podążyć za jednym z wydawców tego utworu, Karlem Müllerem, i nadać anonimowemu autorowi miano Pseudo-Arriana. Pod takim właśnie imieniem będzie on występował w niniejszej pracy[1].
Strona tytułowa Fragmenta historicorum graecorum, t. V, wydanego przez Carolusa Müllera, Paryż, 1873
Pierwsza strona Anonymi Peripli Ponti Euxini fragmentum z wydania Müllera, Paryż, 1873
[1] Niniejsza publikacja ukazała się dzięki projektowi „The Eastern Mediterranean from the 4th Century BC until Late Antiquity”, realizowanemu w ramach programu Międzynarodowe Projekty Doktoranckie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej ze środków strukturalnych Unii Europejskiej w ramach Działania 1.2 „Wzmocnienie potencjału kadrowego nauki” Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka.
Joanna Porucznik – ur. w 1985 r. w Lubinie, absolwentka Kultury Śródziemnomorskiej (licencjat), filologii klasycznej i archeologii (magisteria) Uniwersytetu Wrocławskiego. Jej dysertacja doktorska (2015) dotyczyła relacji grecko-barbarzyńskich na północnych wybrzeżach Morza Czarnego i zrealizowana została w ramach programu Międzynarodowe Projekty Doktoranckie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, projekt The Eastern Mediterranean from the 4th Century BC until Late Antiquity. Wybrzeża Morza Czarnego od wielu lat pozostają w kręgu zainteresowań badawczych autorki, czego wynikiem są liczne podróże odbyte do krajów nadczarnomorskich (Ukraina, Rosja, Bułgaria, Rumunia, Turcja, Gruzja), a także udział w wykopaliskach archeologicznych (misje archeologiczne w Tyritake oraz Tanais).
► powrót do strony: Periplus czyli antyczna locja