Projektantem s/s Nomadic i s/s Traffic był Thomas Andrews (1873-1912), główna osoba odpowiedzialna w stoczni Harland & Wolff za budowę oceanicznych gigantów pasażerskich.
Thomas Andrews
fot. Abernathy
źródło: Shan F. Bullock. Thomas Andrews, Shipbuilder. Dublin & London : Maunsel & Company, Ltd., 1912.
Andrews, związany był z tą stocznią od 16 roku życia. Tam nabywał praktyki konstruktorskiej i odbywał staż na kolejnych wydziałach. Tam, w roku 1907, wszedł do rady dyrektorów i został szefem działu projektów, już wówczas – jako projektant – mając sławę geniusza. W tymże roku stanął na czele trzyosobowego zespołu (razem z nim byli tam William Pirrie i Alexander Carlisle), który stworzył trzy liniowce parowe typu Olympic: RMS Olympic, RMS Titanic, RMS Britannic.
1910, Belfast, stocznia Harland & Wolff: Titanic i Olympic w największej stoczni świata
fot. Robert Welch (1859-1936)
źródło: The National Museums NI, Harland & Wolff Collection
Titanic
Niestety: dwa postulaty Andrewsa i Carlisle’a – by każdy ze statków miał po 48 (a nie po 20) łodzi ratunkowych, a grodzie wodoszczelne sięgały pokładu B – zostały przez zarząd stoczni odrzucone, a konstruktorzy ugięli się przed fotelowymi ekspertami.
Carlisle wycofał się z projektu w 1910 r., przechodząc na emeryturę. Andrews został i ustępstwo w kwestii szalup przypłacił życiem. Brał udział w dziewiczym rejsie Titanica i 15 kwietnia 1912 r. zginął razem z nim. Wszyscy świadkowie byli zgodni: Andrews do końca przeszukiwał cały statek, wyprowadzał na dek pasażerów spod pokładu, pomagał im zakładać kamizelki ratunkowe i starał się, by znaleźli miejsce w szalupach ratunkowych, wiedząc, że dla niego miejsca w nich zabraknie.
16 kwietnia 1912: gazeciarz londyński przed Oceanic House na Cockspur Street – siedzibą White Star Line – z plakatem gazety Evening News. Chłopca zidentyfikowano: był to 11-letni Ned Parfett; 6,5 roku później, 28 października 1918 r., Ned zginął pod bombami niemieckimi na froncie francuskim
źródło: Gavin Murphy. „The Boy in the Picture” Portal: Encyclopedia Titanica
Olympic
Zwodowany jako pierwszy, w 1911 r., miał szczęście: nie spotkał na swoim kursie góry lodowej, w czasie wojny staranował i zatopił U-boota, a jedyna torpeda, jaka go trafiła, okazała się niewybuchem. Pływał do roku 1935, po czym odprowadzono go do stoczni złomowej. Miał za sobą 257 transatlantyckich rejsów i półtora miliona mil morskich, a w rejestrach 430.000 płatnych pasażerów.
RMS Olympic – kartka pocztowa
wydawca: Walton; 57 Royal Avenue, Belfast
źródło: The National Museums NI, Harland & Wolff Collection
Britannic
Najmłodszy z trójki, gdy zatonął Titanic, był we wczesnej fazie budowy. Natychmiast poczyniono niezbędne zmiany dla poprawienia bezpieczeństwa, ale opóźniło to konstrukcję tak, że banderę na Britannicu podniesiono dopiero w grudniu 1915 r.
Tak miał wyglądać pasażerski lewiatan RMS Britannic na fotografii reklamowej linii White Star
wydawca: Walton; 57 Royal Avenue, Belfast
źródło: The National Museums NI, Harland & Wolff Collection
Britannic nigdy nie pływał jako statek pasażerski. Gdy zaczął służbę, już półtora roku trwała I wojna światowa, więc używany był jako statek szpitalny.
Britannic jako HMHS (His Majesty Hospital Ship) w roku 1916
źródło: Imperial War Museums, IWM HU 90768
21 listopada 1916 r. na Morzu Egejskim kadłub Britannica rozerwała niemiecka mina i statek poszedł pod wodę w ciągu 55 minut. Z 1066 ludzi na pokładzie zginęło 30. W katastrofie Titanica z ok. 2200 pasażerów zginęło ponad 1500 osób. Na Britannicu liczba szalup ratunkowych była już taka, jakiej domagali się Alexander Carlisle i Thomas Andrews.
Britannica znalazł, w pobliżu cykladzkiej wyspy Kiea, Jacques-Yves Cousteau w roku 1975. Jest to podobno wrak największego statku pasażerskiego, spoczywający na dnie morza.[1]
Cdn.[2]
* * * * *
Poprzez s/s Nomadic historia Thomasa Andrewsa splata się pośrednio z… żeglarską odyseją kpt. Wojciecha Jacobsona.
Nomadic odegrał ważną rolę w prologu wyprawy Janusza Kurbiela przez Przejście Północno-Zachodnie na s/y Vagabond’eux. Kpt. Jacobson (razem z Ludomirem Mączką) płynął we wszystkich etapach tego rejsu (1985-1988), był kapitanem jachtu na etapie wstępnym (Hawr – Vancouver, 1984/1985) i etapie ostatnim (Gjoa Haven – Brest, 1988).
Jak się to wszystko łączy?
O tym m.in. mówi książka Żeglarskie ‘kto jest kim’: Wojciech Jacobson, która w najbliższych tygodniach zejdzie z maszyn drukarskich. O książce przeczytacie ► TU ◄, ale – ponieważ nakład będzie niewielki – najprostszym rozwiązaniem jest zakup w przedsprzedaży. Wystarczy kliknąć na poniższe zdjęcie.
To jednak nie wszystko, bo Nomadic to pierwszy ze statków o ciekawej i pełnej zaskakujących zwrotów historii, które związane są – choć pośrednio – z żeglarskim życiorysem kpt. Wojciecha Jacobsona.
Szczegóły – w książce Żeglarskie ‘kto jest kim’: Wojciech Jacobson. Postarajcie się jej nie przeoczyć.
Kazimierz Robak
4 lutego 2022
Kazimierz Robak – Historia jednego parowca
►► 1. s/s Nomadic. Luksusowe początki – piątek, 4 lutego 2022
►► 2. s/s Nomadic. Geniusz i jego trzy giganty – piątek, 11 lutego 2022
►► 3. s/s Nomadic. Homary u Szoguna – piątek, 18 lutego 2022
►► 4. s/s Nomadic. Życie po raz piąty – piątek, 25 lutego 2022
[1] Prawda, Britannic był najkrótszy z trójki, mając 268,8 m długości (Olympic i Titanic miały po 269,1 m).
Miał jednak największą wyporność – 53.200 t (Olympic – 52.067 t; Titanic – 52.310 t) i największą pojemność – 48,158 GRT (Olympic – 46,439 GRT; Titanic – 46,328 GRT).
Dla porównania:
– pasażerski statek Lusitania (zwodowany w 1906 r.) miał 239,9 m długości, 44.060 t wyporności i 31.550 GRT.
– niemiecki pancernik Bismarck (zwodowany w 1939 r.) miał 250,5 m długości i wyporność 53.500 t.
– pasażerski statek Harmony of the Seas (w służbie od 2016 r.) ma 362,12 m długości, 120.000 t wyporności i 226.963 GRT.
[2]
BIBLIOGRAFIA:
Bullock, Shan F. Thomas Andrews, Shipbuilder. Dublin & London : Maunsel & Company, Ltd., 1912;
Delaunoy, Philippe. SS Nomadic: Titanic’s Little Sister. Stroud, Gloucestershire, UK : The History Press, 2019. ISBN-13: 978-0750988070;
Vanhoutte, Fabrice & Philippe Melia. Le s/s Nomadic, petit-frère du Titanic. Cherbourg-Octeville : Éditions Isoète, 2004. ISBN: 978-2913920392;
Dużo informacji jest na portalu Titanic – polska kolekcja