PS 1.
Wpinki, czyli to, co wpina się w klapę marynarki albo przypina do swetra, sygnalizują – w tym przypadku – przynależność do jakiejś grupy lub mają po prostu wartość pamiątkową.
W czasach zamierzchłych wpinki, oznaki i odznaki były w niezwykłej cenie i estymie u kolekcjonerów – dzieckiem będąc z zazdrością patrzyłem na starszych kolegów, którzy mieli ich dziesiątki (setki?), czasem z całego świata, bo wymiany odbywały się na szczeblu międzynarodowym. Z czasem moda na ich zbieranie przeminęła, ale one same istnieją do dziś, produkowane przy różnych okazjach.
Poniżej widzicie przypięte do maty wpinki – znaczki metalowe (i jeden plastikowy) – z kolekcji Staszka Bojaruńca, natchnionego kuka z rejsu antarktycznego. Fotografię dostałem od jednego z jego synów (panie Darku – bardzo dziękuję!).
1 – odznaka (metalowa, emaliowana) Polskiej Wyprawy Antarktycznej 1980-1981 zimującej na Wyspie Króla Jerzego (archipelag: Szetlandy Południowe) w Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego. Staszek dostał ją z pewnością od któregoś z polarników, wracających do Polski Pogorią.
2 – przyznaję, że nie wiem. Trójkątny żagiel na bezanmaszcie wskazuje, że wpinka ta powstała po roku 1984.
3 i 5 – dwie wersje (3 – emaliowana; 5 – metalowa) „szekielki”, loga Pogorii zaprojektowanego przez Władysława Brykczyńskiego w roku 1980 (patrz: ► część I – 1980-1982).
4 – oznaka Bractwa Żelaznej Szekli.
6 – logo Polskiej Stacji Antarktycznej im. Henryka Arctowskiego (wersja polska) jako wpinka na krążku plastikowym – dostaliśmy je od Stefana Misiaszka i Włodka Ławacza, polarników, którzy płynęli z nami z Gdyni na Stację. Ta sama grafika była np. na naszywkach materiałowych, umieszczanych na kurtkach polarników:
PS 2.
Dyplomy pamiątkowe pochodzące z Pogorii spływały jak z drukarki nie tylko spod pisaka Marka Kowalskiego, szefa maszyny w rejsie Międzynarodowej Szkoły Pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego 1988/1989.
Podobnie niewiarygodną lekkość pióra miał Geograf – Janusz Kawęczyński, który produkował dyplomy, certyfikaty i laurki urodzinowo-imieninowe z prędkością automatu.
Geograf tworzył je podczas trwającego 132 dni rejsu antarktycznego i podczas pierwszej Szkoły Pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego 1983/1984 (278 dni). Myślę, że łączny nakład jego działalności szedł w setki. Jak to zwykle bywa: w momencie wręczania wiele jest radości i krzyku, a później czas pochłania te okruchy rzeczywistości ze szczętem. Ja przecież na pewno mam swoje dyplomy i laurki – ale gdzie? Na szczęście był z nami Wojtek Przybyszewski i on ocalił choć ułamek wspomnienia:
Tak wyglądała produkcja Geografa, który, oprócz wypisania tekstu pismem ozdobnym, machnął jeszcze szkicową mapkę trasy rejsu (na górze po prawej) i pieczęć lakową. Ilustracja jak najbardziej mieści się w temacie: widzicie te pieczątki na dole?
Zadziwiająca jest inwencja Geografa oraz szybkość, z jaką realizuje swoje pomysły – pisał w relacji z rejsu antarktycznego Wojtek. – Jeszcze wczoraj produkował pamiątkowe koszulki z pingwinem w wianuszku słów „Sailing Antarctic Expedition – s/y Pogoria”, a dziś otworzył zakład krawiecki, szyjąc z bosmanem spodnie tropikalne. I to nie byle jakie! Spodnie są solidne, z żeglarskiego płótna…
Sylwetka pingwina na nadbudówce to też robota Geografa
PS 3.
Od pocztówki się zaczęło, niech na pocztówce się skończy. Tym razem z filatelistycznego punktu widzenia jest to rarytas, jako karta maksimum: treść fotografii na pocztówce zgadza się z treścią naklejonego na stronie graficznej znaczka pocztowego (na czarno-białej kopii nie widać na szczęście fuszerki projektanta czyli zgniłopomarańczowego pasa na Pogorii), ten zaś uzupełniony jest przez stempel:
X lat POLSKIEJ STACJI ANTARKTYCZNEJ im. H. ARCTOWSKIEGO – Warszawa 1·87·02·13
Do pełnego szczęścia brakuje 13 dni, bowiem oficjalna data uruchomienia Stacji to 26 lutego 1977, ale i tak Wojtkowi Przybyszewskiemu, który ten zestaw zdobył, należą się wyrazy uznania za refleks i pasję śledczą kolekcjonera.
Dziękuję za uwagę.
Kazimierz Robak
9 lutego 2021
PS. Tych, którzy wiedzą coś więcej na temat pogoriowych pieczątek, bardzo proszę o kontakt.
Kazimierz Robak:
„Pieczątki z Pogorii”
►► Cz. 1 (15 stycznia 2021)
1980-1982
►► Cz. 2 (22 stycznia 2021)
1982 (czartery)
►► Cz. 3 (29 stycznia 2021)
1982-1984 (pierwsza Szkoła Pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego)
►► Cz. 4 (5 lutego 2021)
1985 (druga Szkoła pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego – „Rejs Papug”)
►► Cz. 5 (12 lutego 2021)
1988-1989 (Międzynarodowa Szkoła pod Żaglami Krzysztofa Baranowskiego – International Class Afloat)
►► Cz. 6 (19 lutego 2021)
Postscriptum x 3
► Periplus – powrót na Stronę Główną